NU SEDS профессоры Нұршат Нұраженің ғылыми-зерттеу тобы және NU SSH Ассистент профессоры Сәлімгерей Әділовтің инновациялық ынтымақтастығы арқасында сутегі сенсорының технологиясында революциялық прогреске қол жеткізілді. Беделді Advanced Composite and Hybrid Materials журналында жарияланған аталған зерттеу 2022 жылдың қорытындысы бойынша 20,1 импакт-факторына ие болып, сутегі концентрациясын 5 ppm дейін анықтауға қабілетті полипиррол негізіндегі композиттік сенсорды енгізді. Бұл жетістік саладағы елеулі серпіліс болып табылады.
Инженерия және цифрлық ғылымдар мектебінің профессоры Нұршат Нұраженің айтуынша, бұл инновацияның сутегі энергиясының болашағына әсері орасан зор болмақ. Сутегі жасыл энергияның маңызды құрамдас бөлігі болғандықтан, сутегі газының төмен концентрациясын анықтау, оны өндіру және сақтау өте маңызды. Профессор Нұраже сутегін жанармай элементтерін пайдаланып, жанама өнім ретінде автомобильдерді қуаттандыруда қолдануға болатынын айтты.
Дегенмен, сутегі оттегімен соқтығысқанда жарылу мүмкіндігіне ие. Бұл, әсіресе экономика сутегі энергиясына көшкен кезде сенімді анықтау технологиясының қажеттілігін көрсетеді. Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздің 2060 жылға дейін көмірқышқылсыздандыруға міндеттемесін жариялап, мұндай технологиялық прогрестің қажеттілігін атап өткен болатын.
Әзірленген полипиррол негізіндегі сенсор қолданыстағы материалдардан асып түсіп қана қоймайды, сонымен қатар жоғары температура мен қысымды қажет ететін металл оксидіне негізделген сенсорлардан айырмашылығы, қалыпты атмосфералық жағдайларда тиімді жұмыс істеуге икемді. Профессор Нурадже қазіргі полипиррол композиттік материалдары 50 ppm дейін анықтауға қабілетті болғанымен, олардың сенсоры 5 ppm-де бұрын-соңды болмаған сезімталдыққа қол жеткізетінін атап өтті, бұл сутегін анықтау технологиясының революциялық даму болып табылады.
Зерттеу жұмысы ғылыми қызметкер Дана Қанжігітова мен докторантураның бірінші курс студенті Перизат Асқардың жетекшілігімен әр түрлі кафедралар мен институттардың ғалымдары және студенттері, соның ішінде магистрант Аслан Тапхаров, доктор Владислав Кудряшов, доктор Мунзия Әбутәліппен бірге жүргізілді.
Профессор Нұршат Нұраже мен профессор Сәлімгерей Әділовтің бастамасы әрі бірлескен күш-жігері қазақстандық зерттеушілердің сутекті қауіпсіз және тиімдірек пайдалану бойынша негізгі жетістіктерді ілгерілетудегі әлеуетін көрсетеді. Бұл жаңашыл бастамаға әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің докторы Райхан Рахметуллаеваның да қосқан үлесі зор.
Бұл маңызды жетістік Қазақстанның ғылыми жетістіктерін әлемдік аренаға шығарып қана қоймай, сонымен қатар қауіпсіз және тұрақты сутегі отынымен жүретін болашақтың берік негізін қалады.
Жарияланымның толық мәтінін Advanced Composite and Hybrid Materials веб-сайтынан оқуға болады.
Инженерия және цифрлық ғылымдар мектебінің профессоры Нұршат Нұраженің айтуынша, бұл инновацияның сутегі энергиясының болашағына әсері орасан зор болмақ. Сутегі жасыл энергияның маңызды құрамдас бөлігі болғандықтан, сутегі газының төмен концентрациясын анықтау, оны өндіру және сақтау өте маңызды. Профессор Нұраже сутегін жанармай элементтерін пайдаланып, жанама өнім ретінде автомобильдерді қуаттандыруда қолдануға болатынын айтты.
Дегенмен, сутегі оттегімен соқтығысқанда жарылу мүмкіндігіне ие. Бұл, әсіресе экономика сутегі энергиясына көшкен кезде сенімді анықтау технологиясының қажеттілігін көрсетеді. Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздің 2060 жылға дейін көмірқышқылсыздандыруға міндеттемесін жариялап, мұндай технологиялық прогрестің қажеттілігін атап өткен болатын.
Әзірленген полипиррол негізіндегі сенсор қолданыстағы материалдардан асып түсіп қана қоймайды, сонымен қатар жоғары температура мен қысымды қажет ететін металл оксидіне негізделген сенсорлардан айырмашылығы, қалыпты атмосфералық жағдайларда тиімді жұмыс істеуге икемді. Профессор Нурадже қазіргі полипиррол композиттік материалдары 50 ppm дейін анықтауға қабілетті болғанымен, олардың сенсоры 5 ppm-де бұрын-соңды болмаған сезімталдыққа қол жеткізетінін атап өтті, бұл сутегін анықтау технологиясының революциялық даму болып табылады.
Зерттеу жұмысы ғылыми қызметкер Дана Қанжігітова мен докторантураның бірінші курс студенті Перизат Асқардың жетекшілігімен әр түрлі кафедралар мен институттардың ғалымдары және студенттері, соның ішінде магистрант Аслан Тапхаров, доктор Владислав Кудряшов, доктор Мунзия Әбутәліппен бірге жүргізілді.
Профессор Нұршат Нұраже мен профессор Сәлімгерей Әділовтің бастамасы әрі бірлескен күш-жігері қазақстандық зерттеушілердің сутекті қауіпсіз және тиімдірек пайдалану бойынша негізгі жетістіктерді ілгерілетудегі әлеуетін көрсетеді. Бұл жаңашыл бастамаға әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің докторы Райхан Рахметуллаеваның да қосқан үлесі зор.
Бұл маңызды жетістік Қазақстанның ғылыми жетістіктерін әлемдік аренаға шығарып қана қоймай, сонымен қатар қауіпсіз және тұрақты сутегі отынымен жүретін болашақтың берік негізін қалады.
Жарияланымның толық мәтінін Advanced Composite and Hybrid Materials веб-сайтынан оқуға болады.